Trabzon Hurufat Defterleri (Vakıflar ve Görevlileri 1691-1835)

Necmettin Aygün

Hurufat Defterleri ön kapak

Hurufat Defterleri, Osmanlı döneminde vakıf görevlileri ile kâtip ve muhzır gibi mahkeme görevlileri ve esnaf teşkilatlarına mensup idarecilerin tayin işlerinin kaydedildiği defterlerdir. Hurufat Defterleri’nde bir kazada ve buna bağlı yerleşim birimlerinde bulunan vakıflar ve bunların gelirleriyle kurulan cami, mescit, medrese vb. dini fonksiyonlara sahip yapıların adları, ortaya çıkışları, gelişim süreçleri, vakıfların bânileri ile buralarda görevli kişilerin kimlikleri, icraat alanları, ekonomik gelirleri vb. gibi temel bilgiler bulunmaktadır. Bu defterler, aynı zamanda ait olduğu kazanın idari yapılanması hakkında da bilgiler ihtiva etmektedir ki, bu bilgiler ilgili kazaların sosyal, ekonomik ve mimari tarihine de ciddi katkılar yapabilecek türdedir. Dolayısıyla konumuz olan hurufat kayıtları pek çok açıdan faydalı bilgileri barındırmakta olmanın yanında bilhassa dini yapıların tescil bilgilerine dayalı envanterin oluşturulması gibi çalışmalarda da muhakkak görülmesi gereken kaynaklar arasındadır. Neticede, bu araştırma Trabzon’un tarihine sadece dini anlamda katkıda bulunmakla kalmayıp, Trabzon coğrafyasının 1691-1835 dönemindeki sosyal ve iktisadi veçhelerine katkı veriyor olmasıyla da önem arz etmektedir.